SAMENLEVING UIT BALANS
Overheersing van de Linkerhersenhelft en de gevolgen voor de menselijke ontwikkeling, is een samenleving uit balans en een collectief trauma.
✧ Historische ontwikkeling
- Veel van onze systemen, zoals het onderwijssysteem en de werkstructuren, zijn ontworpen in tijden waarin de nadruk lag op rationaliteit en efficiëntie.
- Dit leidde tot een samenleving die zich sterk richtte op feiten, cijfers en lineair denken, wat typisch wordt geassocieerd met de linkerhersenhelft.
✧ Maatregelen van succes
- In de westerse wereld zijn veel maatstaven voor succes (zoals cijfers op school, werkprestaties en wetenschappelijke doorbraken) vaak gerelateerd aan rationele en analytische vaardigheden.
- Dit heeft de perceptie versterkt dat "intelligentie" en succes vooral te maken hebben met het functioneren van de linkerhersenhelft.
✧ Technologie en wetenschap
- De vooruitgang in wetenschap en technologie heeft vaak een sterk rationele benadering nodig gehad. In velden zoals wiskunde, natuurkunde en engineering zijn systematisch en logisch denken cruciaal, wat de waarde van de linkerhersenhelft verder benadrukt.
✧ Onderwijs
- Onderwijssystemen wereldwijd zijn vaak gericht op het ontwikkelen van cognitieve, analytische vaardigheden. Terwijl creatieve, emotionele en intuïtieve vaardigheden, die vaak geassocieerd worden met de rechterhersenhelft, belangrijk zijn voor bijvoorbeeld kunst, muziek en andere expressieve vormen, worden deze vaak minder benadrukt in traditionele onderwijsmethoden.
✧ Maatschappelijke verwachtingen
- Er is vaak een verwachting dat mensen, vooral in professionele omgevingen, logisch, methodisch en gestructureerd werken. Dit wordt gezien als een vorm van "efficiëntie", wat vaak de voorkeur krijgt boven bijvoorbeeld creatief of abstract denken.
MENSEN
Veel van de pijn en verwarring die mensen vandaag ervaren, vindt zijn oorsprong in het verlies van iets fundamenteels:
Onze basisrechten als mens.
Wanneer we ons niet gezien, gehoord of veilig voelen, raken we vervreemd van wie we werkelijk zijn. Die ontkoppeling laat sporen na bij kinderen, ouders, leerkrachten en in de samenleving als geheel.
We leven in een tijd waarin burn-out, depressie en overprikkeling toenemen. Steeds meer kinderen krijgen diagnoses als HSP, HB, ADHD, autisme of dyslexie. Ze voelen zich ‘anders’, niet passend binnen het systeem.
Maar wat als er niets mis is met hen?
Wat als juist hun gevoeligheid, creativiteit en wijsheid een waardevolle spiegel zijn met een uitnodiging tot verandering?
Leren, leven en opgroeien hoeven niet zwaar te zijn. Het mag licht, speels en natuurlijk verlopen.
Wanneer kinderen zich veilig voelen om volledig zichzelf te zijn, kunnen ze hun innerlijke kracht herinneren. En precies daar begint echte groei van binnenuit.
Het is tijd om terug te keren naar verbinding. Met ons lichaam, met elkaar, en met het leven zelf.
Van overleven naar echt leven. Vanuit vertrouwen, zachtheid en bewustzijn.
Welkom.
Je bent niet alleen.
Wat gebeurt er in een linkerhersenhelft, gedomineerde samenleving?
In een samenleving waarin voornamelijk de linkerhersenhelft actief is, verschuift de nadruk naar logica, analyse, structuur en controle.
De linkerhersenhelft is van nature gericht op het begrijpen van de wereld via taal, wiskunde, ordening en rationaliteit.
Op zichzelf zijn dit prachtige kwaliteiten; ze brengen ons wetenschap, technologie, wetgeving en efficiëntie.
Maar wanneer deze kant overheerst, ontstaat er een disbalans die diepe gevolgen heeft voor de ontwikkeling van de mens.
Reductie van Creativiteit
- Kunst, intuïtie en spontane expressie worden ondergewaardeerd of zelfs ontmoedigd.
- Creatieve oplossingen maken plaats voor rigide regels en standaardprocedures.
Vervlakking van Emotioneel Bewustzijn
- Gevoelens en innerlijke beleving worden gezien als irrationeel of onbelangrijk.
- Er ontstaat een afstand tot het eigen emotionele leven en dat van anderen, wat leidt tot vervreemding.
Verlies van Verbondenheid
- In plaats van vanuit verbondenheid en empathie te handelen, verschuift gedrag naar competitie, individualisme en het najagen van tastbaar succes.
Verharding van de Menselijke Relaties
- Relaties worden functioneel en doelgericht. Liefde, zorgzaamheid en diepe menselijke verbindingen raken op de achtergrond.
Versnelling en Overbelasting
- De maatschappij raakt gericht op productie, snelheid en constante vooruitgang, wat leidt tot stress, burn-out en gevoelens van leegte.
Verlies van Innerlijke Wijsheid
- Intuïtieve kennis, innerlijk weten en spirituele ontwikkeling worden genegeerd. De mens raakt verwijderd van zijn eigen innerlijke bron.
Wat betekent dit voor het Potentieel van de Mens?
Een eenzijdige focus op de linkerhersenhelft beperkt de volledige ontplooiing van de menselijke mogelijkheden.
De mens wordt gereduceerd tot een rationeel wezen, terwijl hij in essentie veel meer is: een levend, voelend, creatief, spiritueel en verbonden wezen.
Ontwikkeling naar het volledige menselijke potentieel vraagt om balans.
Zowel de logische kracht van de linkerhersenhelft als de intuïtieve wijsheid van de rechterhersenhelft zijn nodig om
een mens in zijn volledigheid te laten bloeien.
Wanneer we alleen rationeel functioneren:
✧ Creativiteit wordt onderdrukt.
✧ Emotioneel bewustzijn raakt verzwakt.
✧ Verbondenheid tussen mensen neemt af.
✧ Relaties worden oppervlakkiger.
✧ Stress en burn-out nemen toe door overmatige productie en snelheid.
✧ Innerlijke wijsheid wordt genegeerd.
Pas wanneer de intuïtie (rechterhersenhelft) en analyse (linkerhersenhelft) samenwerken, ontstaat ware menselijkheid:
wijsheid die zowel voelt als begrijpt, creativiteit die zowel droomt als bouwt, liefde die zowel vrij als bewust is.43
We leven anno 2025 in een samenleving die op veel vlakken te maken heeft met collectief trauma. Dat trauma komt voort uit een combinatie van historische wonden, recente wereldgebeurtenissen en een systeem dat onvoldoende ruimte laat voor heling. Hieronder leg ik uit op welke vlakken dit zichtbaar is, waar het vandaan komt en wat de mogelijke oplossingen zijn.
Psychologisch vlak
Waar komt het vandaan:
Jarenlange prestatiedruk, individualisme en het idee dat je altijd "meer" moet bereiken.
✧ Onverwerkte trauma’s uit de jeugd (emotionele verwaarlozing, pesten, gezinsproblematiek).
✧ COVID-19-pandemie: isolatie, verlies, angst, gebrek aan controle.
Gevolg:
✧ Stijging in burn-outs, depressie, angststoornissen.
✧ Een gevoel van disconnectie met jezelf en anderen.
✧ Trauma wordt vaak niet erkend of serieus genomen.
Oplossing:
✧ Meer focus op somatische benaderingen.
✧ Normaliseren van mentale zorg, weg met het stigma.
✧ Onderwijs over trauma en veerkracht vanaf jonge leeftijd.
Individuele oplossingen
Dit is waar heling écht begint.
Het bewust leren kennen van 'Het Zelf'.
Lichaamsbewustzijn doormiddel van onze 5 zintuigen
Dagelijkse helende gewoontes:
✧ Meditatie (zelfregulatie, veerkracht)
✧ (jezelf leren begrijpen)
✧ Wandelen in de natuur (nervus vagus activeren)
✧ Slaap serieus nemen (deep rest is deep healing)
Grenzen stellen:
✧ Stoppen met pleasen of overpresteren
✧ Tijd offline = tijd opladen
✧ Leren voelen wat van jou is en wat niet (emotionele hygiëne)
Collectieve / sociale oplossingen
Heling kan niet alleen. We hebben elkaar nodig.
Community-opbouw:
✧ Gemeenschappelijke maaltijden, deelcafés, buurthuizen
✧ Intergenerationele gesprekken (wijsheid van ouderen, kracht van jongeren)
✧ Mannencirkels / vrouwencirkels / gemengde cirkels — ruimte voor kwetsbaarheid
Collectieve rouwmomenten:
✧ Herdenken van verloren waarden, tradities, mensen
✧ Rituelen voor overgang, verlies, verandering
✧ Kunst, dans, muziek als expressie van pijn en heling
✧ Educatie over trauma in het onderwijs:
✧ Jong geleerd = oud geheeld
✧ Leren over emoties, stress, lichaamssignalen
✧ Scholen als veilige basis, niet als prestatiedrukmachine
Dit is waar onze reis begint......
Sluit je aan bij de thuisonderwijs community, terwijl we samen groeien...
Ik ben blij dat je hier bent om deel uit te maken van dit verhaal.
Systeem- en beleidsoplossingen
Systemen kunnen trauma veroorzaken of helen.
Welzijn boven winst
Zorg toegankelijk en mensgericht maken
Wonen als recht, niet als markt
Basale bestaanszekerheid invoeren: bijv. basisinkomen, huurplafond
Herstelrecht en waarheidsprocessen
Denk aan *Truth & Reconciliation-processen (zoals in Zuid-Afrika)
Oprechte erkenning van historisch onrecht: slavernij, kolonialisme, institutioneel racisme
Herstelgerichte benaderingen in jeugdzorg, politie en justitie
Traumabewuste training op de werkvloer
Minder hiërarchie, meer menselijkheid
Ruimte voor emoties, grenzen, zelfzorg
Leiderschap op basis van empathie, niet controle
De *TRC van Zuid-Afrika liet de wereld zien dat waarheid een vorm van gerechtigheid kan zijn, en dat samenleven na trauma mogelijk is,
maar alleen als de pijn wordt erkend, gehoord en gedeeld.
WAT KUNNEN WIJ HIER VAN LEREN? (bijv. in Nederland, België, Europa)
✧ Waarheid geneest meer dan ontkenning
✧ We moeten durven luisteren naar pijnlijke verhalen, zoals van:
✧ Slavernij en koloniale onderdrukking
✧ Inheemse volken
✧ LHBTQ+-vervolging
✧ Institutioneel racisme of geweld
✧ Zonder erkenning wordt het trauma collectief doorgegeven.
Echte heling vraagt om ruimte, tijd en ritueel
✧ Geen quick fix.
✧ Het gaat om collectieve processen: getuigenissen, herdenkingen, dialogen, monumenten.
Zonder herstel blijft er wantrouwen
✧ Alleen “sorry zeggen” is niet genoeg.
✧ Herstel kan ook zijn: educatie, compensatie, rechtzetten van ongelijkheid.
Sociaal/maatschappelijk vlak
Waar komt het vandaan:
Polariserende politieke en maatschappelijke discussies (corona, klimaat, migratie).
Sociale media creëert bubbels en versterkt wij/zij-denken.
Racisme, seksisme, armoede en uitsluiting zorgen voor generatietrauma.
Gevolg:
✧ Vertrouwen in overheid en media is beschadigd.
✧ Minder verbinding, meer wantrouwen en haatzaaierij.
✧ Gemeenschapsgevoel verdwijnt.
Oplossing:
✧ Herwaardering van gemeenschapszin, sluit je aan bij onze
en lokale initiatieven.
✧ Dialoog stimuleren in plaats van debat.
✧ Systemisch werken: hoe dragen instituties bij aan trauma en hoe kunnen ze dat helen?
Politiek/economisch vlak
Waar komt het vandaan:
Neoliberalisme: winst boven welzijn, mensen als radertjes.
Structurele ongelijkheid: huisvesting, zorg, onderwijs zijn onbetaalbaar geworden voor velen.
Klimaatcrisis: een gevoel van existentiële dreiging en machteloosheid.
Gevolg:
✧ Chronische stress door bestaansonzekerheid.
✧ Er ontstaat een "survival mode" in de samenleving.
✧ Jongeren zien geen hoopvolle toekomst meer.
Oplossing:
✧ Beleid gericht op welzijn i.p.v. alleen economische groei.
✧ Meer burgerparticipatie bij besluitvorming.
Technologisch en digitaal vlak
Waar komt het vandaan:
Informatie-overload, constante prikkels.
Vergelijkingsdruk door sociale media.
AI, deepfakes en fake news maken het moeilijk om realiteit te vertrouwen.
Gevolg:
✧ Mensen raken vervreemd van zichzelf en hun lichaam.
✧ Mensen raken vervreemd van zichzelf en hun lichaam.
✧ Ontstaan van digitale verslavingen en aandachtstekorten.
✧ Identiteitscrisis: wie ben ik los van mijn online persona?
Verliezen van 'Het ZELF'.
Oplossing:
✧ Balans houden tussen beide hersenhelften. Onze kinderen de nieuwe leiders van de 12 Eeuw.
✧ Bekijk hier een nieuwe vorm van
'Spelend Leren' als BASIS voor de kinderen.
Ontstaan van digitale verslavingen en aandacht tekorten.
Waar komt het vandaan:
Informatie-overload, constante prikkels.
Vergelijkingsdruk door sociale media.
AI, deepfakes en fake news maken het moeilijk om realiteit te vertrouwen.
Gevolg:
Mensen raken vervreemd van zichzelf en hun lichaam.
Ontstaan van digitale verslavingen en aandachtstekorten.
Identiteitscrisis: wie ben ik los van mijn online persona?
Oplossing:
✧ Digitale hygiëne aanleren: rust, grenzen, echtheid.
✧ Mediawijsheid als kernvak op scholen.
✧ Technologie inzetten voor heling, niet alleen voor winst.
De Balans Tussen Beide Helften
In het dagelijks leven gebruikt iedereen ✧ man of vrouw ✧ voortdurend beide hersenhelften.
Creativiteit zonder structuur blijft een idee, en logica zonder verbeelding blijft leeg.
De kracht ligt in het balanceren van beide energieën.
De kern van de oplossing is collectieve heling
Traumabewustzijn in alle lagen van de samenleving: onderwijs, zorg, politiek, media.
Ruimte voor rouw en verwerking... als maatschappij nemen we zelden écht de tijd om te voelen.
Rituelen, gemeenschap, spiritualiteit terugbrengen zonder dogma.
Lichaamswerk en stilte... uit het hoofd, in het lijf. Zolang we alleen "praten" over trauma, blijven we in ons hoofd hangen.
Spirituele / existentiële oplossingen
Trauma is niet alleen mentaal of lichamelijk... het is ook een verlies van verbinding met betekenis van
'HET ZELF'
Herverbinding met natuur
Permacultuur, community gardens, natuurretraites
Herinneren dat we onderdeel zijn van een groter ecosysteem
Stilte, seizoenen, cycli weer leren leven
Moderne spiritualiteit zonder dogma
Ruimte voor zingeving zonder religieuze verplichting
Innerlijk werk (schaduw, ziel, ego) Jungiaanse Psychologie
Ceremonies zoals plantmedicijnen (ayahuasca, truffels, cacao... mits veilig en begeleid)
Eerherstel van inheemse wijsheid
Luisteren naar niet-westerse perspectieven op gezondheid, gemeenschap en balans
Denken in kringlopen i.p.v. lineaire groei (Circulaire economie)
Relatie i.p.v. exploitatie (mens, aarde, dier)
Er is een grote verandering gaande, gezien in de holistische benadering waarin zowel
de linker- als de rechterhersenhelft evenveel aandacht krijgen.
